Kedilerde Pratik Önlemler
Kedilerde Pratik sorunları önlemek, sorun çıktığında veterinerinize gitmekten hem kolay, hem de daha ucuzdur. ”Sorunlar” sözcüğüyle enfeksiyon hastalıkları, iç ve dış parazitler, fiziksel kazalar, istenmedik hamileliklerle, kedinizden size ve sizden ona geçebilecek hastalıkları kastediyorum. Enfeksiyon hastalıklarına karşı yıllık aşılar konusu haklı olarak yoğun bir tartışma konusu olmuştur. Önerim aşağıdakileri okumanız, sonra veterinerinizin yardımıyla yaşadığınız yere ve kedinizin yaşam tarzına göre bir aşı takvimi oluşturmanızdır.
Kedilerde Enfeksiyon Hastalıkları Nelerdir?
Kediler en muammalı ve ciddi enfeksiyon hastalıklarına yakalanabilirler, ki bunların hepsine karşı aşı yoktur. Bu koşullarda önlem ve tedavi çoğunlukla karmaşık ve sorunludur. Bu hastalıkların bazıları sinsice gelişir, klinik bir hastalık yaratmadan önce yıllarca gizli kalır; kediniz yaşlı, fiziksel ya da psikolojik stres altında değilse, çoğu başarıyla tedavi edilebilir.
Kedi İnfeksiyöz Enteriti (FIE)
Çok bulaşıcı olmasına karşın, FIE, kedi panklökopeni ya da kedi parvovirüsü olarak da bilinir ve korunulabilir bir virüstür. Yine de, tedavi edilmezse, öldürücü olabilir. FIE’nin belirtilerinden bazıları:
- Ciddi kusma ve büyük olasılıkla kanlı ishal;
- Uyuşukluk ve halsizlik;
- Dehidrasyon.
Üst Solunum Yolları Enfeksiyonu (ÜSYE)
Aşağıdakiler üst solunum yolları enfeksiyonunun nedenlerinden bazılarıdır. Hepsi çok bulaşıcıdır. Reovirus, sıklıkla sadece biraz göz enfeksiyonuna neden olurken, bakteri benzeri bir organizma olan klamidyalar antibiyotik göz damlalarına karşılık veren ciddi enfeksiyonlara yol açar. Calicivirus ve rhinotracheitis virüsü, daha ağır işaretlerini gösterir. Bir kedi calici ya da rhinotracheitisten kurtulabilir ama diğer kedileri hâlâ enfekte ederken sağlıklı görünen bir ”gizli taşıyıcı” haline gelebilir.
Rhinotracheitis, bir herpes virüsüdür. Bunun anlamı, kediniz fiziksel ya da duygusal stres altında olduğuna virüsün, tekrar aktif hale geçebileceğidir. Calici ve rhinotracheitisin belirtilerinden bazıları:
- Koyu bir burun akıntısıyla sık hapşırmak;
- Yapışık veya akan gözler;
- Ağızda ülserler ve açık yaralar;
- Ateş;
- Koku kaybına bağlı iştah azalması;
- Göz ülserleri; (rhinotracheitisden kaynaklanan).
- Yavru kedilerde topallama ya da şiş eklemler. (calici virüs kaynaklı).
Kedi Lösemisi Virüsü (FeLV)
Kedi lösemisi virüsünün uzun bir kuluçka dönemi vardır sıklıkla yıllarca sürer ve genellikle ciddi ve sonunda ölümcül bir hastalığa yol açar FeLV’nin belirtileri önceden bilinemez. Bazıları şunlardır:
- Limfoma gibi akyuvar hücresi kanserlerinin gelişimi;
- Çeşitli nedenlerle ikincil enfeksiyonlar; (bağışıklık sisteminin baskılanmasından kaynaklanan).
- Anemi. (kemik-ilik baskılanmasıyla ilgili).
Kedilerde FIV
FIV FeLV kadar saldırgan değildir ve normalde tümörlerle bir bağlantısı yoktur. Yine de, uzun kuluçka dönemiyle o da öldürücü bir hastalık olabilir. FeLV gibi FIV’in belirtileri de önceden bilinemez. Bazıları şunlardır:
- Çeşitli nedenlerle ikincil enfeksiyonlar; (bağışıklık sisteminin baskılanmasından kaynaklanan)
- Anemi. (kemik-ilik baskılanmasıyla ilgili).
Kesinlikle Önerilen Aşılar
| Hastalık | Yavru Aşıları | Yetişkin Aşıları |
| Kedi infeksiyöz enteriti (FIE) ya da kedi panklökepenisi. | En erken sekiz haftalıktan başlayarak iki aşı. Omuzların arkasından yapılır. | 15. ayda, daha sonra her üç yılda bir. |
| Kedi nezlesi, feline rhinotracheitis virüsü ya da feline calicivirus | Sekiz haftalık olunca iki iğne. Omuzların arkasından yapılır. | On beş aylıkken, sonra her yıl. Aşılama bağışıklık sağlamaz ama hastalığın daha hafif geçmesini sağlayabilir. |
| Rabies (kuduz) | 12 haftalık veya daha büyük kedilere uygulanır. | Her iki ya da güç yılda bir. |
Diğer Aşılar
| Kedi lösemisi virüsü | On haftalıktan sonra iki enjeksiyon. Enfekte kedilerin tükürüğü bulaşma riski az ya da olmayan kedileri aşılatmayın. Sol ön bacağın alt kısmına yapılır. | Her yıl |
| Kedi klamidya | Dikkat çekici bir durum varsa yaptırın. Hastalığa yakalandığı takdirde uygun antibiyotiklerle tedavi edin. |
Kedi İnfeksiyöz Peritoniti (FIP)
Yavru kediler, kedi coronavirüsünün bir mutasyonu olan kedi infeksiyöz peritonitine en kolay yakalananlardır. Klinik hastalık genellikle ölümcüldür. FIP ”ıslak” ve ”kuru” olarak iki biçime ayrılır. Belirtiler önceden bilinemez. Islak FIP şunlara neden olabilir:
- Göğüste nefes almayı zorlaştıran sıvı toplanması;
- Karında şişme ve gerginliğe neden olan sıvı toplanması;
- Ateş, kusma, ishal ve kilo kaybı. Kuru FIP neredeyse aynı belirtilere neden olur, ayrıca aşağıdaki belirtileri verir:
- Böbrek yetmezliği;
- Gastoentestinal rahatsızlık;
- Solunum sorunları;
- Nöbetler;
- Karaciğer rahatsızlığı;
- Topallama.
Kuduz
Kuduz kesinlikle ölümcüldür ve insanlara da çok bulaşır. Kuduzun bazı belirtileri:
- Topallama;
- Yutma zorluğu;
- Nöbetler;
- Saldırganlık artması ya da nadiren uysallaşma;
- Diğer davranış değişiklikleri.
Aşıyla İlgili Sorunlar
Dikkatli yapılan aşılar enfeksiyon çeşitlerini azaltır. Ama her tür tıbbi müdahale risk taşır, bu yüzden veterinerinizle aşının riskleriyle aşı olmamanın risklerini karşılaştırın. ABD ve Kanada’da American Association of Feline Practitioners (Amerikan Kedi Pratisyenleri Birliği AAFP) ve Academy of Feline Medicine (Kedi Tıbbi Akademisi-AFM) tarafından hazırlanan aşı önerilerinin temelinde risk analizi vardır. Karma grip aşısı ve enterit aşısı haricinde AAFP ve AFM, bir aşıyla birden fazla hastalığa karşı bileşim içeren karma aşıların kullanımını önermiyor.
Karma aşıların ”hastanın gereksinimi olmayan antijenleri de hastaya vermeye zorladığını” söylüyorlar. Kuzey Amerika’da 1990’larda enjeksiyon bölgelerinde tümör artışı olduğunu dair raporlarda arttı. Bu Avrupa’da olmamıştı. Bu tümörlerin, özellikle de aşının etkisini arttırıcı ajanlar eklenmiş lösemi ve kuduz aşılarının yapıldığı yerlerde oluştuğunun görülmesi bu konudaki en iyi kanıtlardır. Enjeksiyonun bölgesindeki sarkomlar grip ve enterit aşılarında çok nadir olarak görülür.
Biyolojik Aşılar
Biyolojik aşılar, enfeksiyon yapan bir ajanın ciddi bir hastalığa yol açmayacak biçimde değiştirilmesiyle üretilir. Enfeksiyon yapıcı ajan canlı ya da ölü olabilir. Canlıysa, kültür dokunun büyümesiyle değiştirilecek, böylece artık hastalık yapamaz hale gelecektir. Bazı durumlarda, bağışıklık sistemini antikor üretmesi için uyaran enfeksiyon ajanlarının belirli bölgeleri, genetik mühendisliği tarafından, bakterilerce üretilebilir. bunun sonucu oluşan aşıda canlı ya da ölü enfeksiyon yapıcı ajan yoktur.
Yorum Yok